Wat is gezonde voeding?

‘Je moet gewoon gezónd eten’… ‘Weet je wat JIJ moet doen? Gewoon glutenvrij, of geen koolhydraten meer eten… heeft bij míj fantastisch geholpen’. Wie heeft het ooit niet gehoord? Gezonde voeding. Wat is dat eigenlijk? Hoe weet je nu of iets gezond is of niet? Waar let je op en wat laat je staan? Wat zíjn eigenlijk gluten…

In de jaren dat ik, Maike, als verpleegkundige rondliep in het ziekenhuis heb ik me verbaast over de voeding die patiënten letterlijk voorgeschoteld kregen. Doorgekookte prei met een halve aardappel, een ‘slagroomdieet om aan te komen’, flesjes met niet te drinken ‘drinkvoeding’ wat dan calorieën brengt door de grote hoeveelheid eiwitten, op smaak gebracht met heel veel suiker. Dat viel als een blok beton op de maag bij die arme mensen waarna er een normale maaltijd niet meer inging. Als je al niet ziek was, dan werd je het wel in het ziekenhuis. Veel pillen, slechte voeding en weinig aandacht. Alle goede zorgen van het medisch en verplegend personeel ten spijt.  

Wat is gezonde voeding?

In onze maatschappij is de combi voeding en gezondheid een ondergeschoven kindje. Hoe kan het dat zorgen voor jezelf in de meest brede zin van het woord, onze basis van bestaan niet wordt bijgebracht op school? Er wordt wel een onderhoudsbeurt aan je auto gegeven, een jaarlijkse APK, maar aan je lichaam, jouw ‘huis’ jouw ‘bus’ wordt voorbijgegaan. Gelukkig is er mede ‘te danken aan’ de Corona tijd, veel aandacht voor gekomen. Het nut van leefstijlondersteuning begint in alle geledingen door te dringen. De noodzaak wordt ingezien en gelukkig maar. Inmiddels ben ik heel wat jaren verder en ligt de verpleging achter me. Voeding staat in de meeste ziekenhuizen op de kaart. Voeding is de rode draad geweest in alles wat ik doe en heb gedaan. Letterlijk het begrip ‘Voeding’ voor mezelf helder gemaakt in de loop der jaren; want wat is dat eigenlijk, gezonde voeding? Is gezonde voeding eigenlijk niet veel meer dan een fysieke behoefte? Ik ben van mening van wel. Voeden doe je fysiek, mentaal, sociaal en spiritueel, zingeving hoort er natuurlijk bij. Holistisch is het woord wat dit alles samenvat.  

Bewustwording

Neem eens duik in je leven en vraag jezelf de volgende dingen af:

• Hoe richt jij het in, hoe is je dagelijks gedrag t.o.v eten, werken, slapen? Gehaast, vluchtig, of juist in alle rust?
• Hoe ga je om met vrienden, met jezelf? Heb je een doel?
• Ben je weleens lief voor jezelf of juist té lief en mag je jezelf juist een schop onder de kont geven om stappen te maken? Denk je daar überhaupt weleens over na?
• Wat doe jij aan activiteiten waar je oprecht blij en gelukkig van wordt? Waar krijg jij vleugels van? Of, anders verwoordt: wat is de brandstof die jouw motor doet draaien?

Als je al deze vragen kunt beantwoorden, ben je al een heel bewust mens kan ik wel zeggen. Maar weet je dan inmiddels wat gezonde voeding is? Nee nog niet. Wat ik je kan vertellen is dat op het moment dat je weet wat je voorkeuren zijn, je weet hoe je lijf werkt, waar je spanning van krijgt of voelt in je lichaam dat je ook grotendeels kunt aanvoelen wat goed en niet goed is voor jouw lijf. Ik hoef niet te vertellen dat eten uit pakjes en zakjes en de magnetron niet goed is voor je lichaam. Dat dat boordevol zout, suikers en toegevoegde stoffen zit. Dat je de reclameslogans niet moet geloven op de peperkoek. ‘Nu met mínder suiker…; maar waar smaakt het dan zo zoet van? Buiten het feit dat er al heel veel info en kennis te winnen is door puur de achterkant van een potje te lezen en veel groenten te eten, is er meer te weten over een gezond lijf en leden.  

Weetjes

1) Wist je dat je organen volgens een ritmisch systeem werken, ook wel de orgaanklok genoemd? Dat bijvoorbeeld je lever op zijn best werkt tussen 02.00-05.00u ‘s nachts en dat dat nou precies de tijd is dat de meeste mensen wakker worden en gaan piekeren? Juist! Doordat er heel veel afvalstoffen verwerkt worden en je lijf daardoor een letterlijke wake-up call krijgt. Veel piekeren + ‘s nachts wakker liggen = levertijd. Tijd om meer op te ruimen en te ‘verteren’ door de dag heen. Nee, niet alleen die chips moet verteerd worden, maar ook je indrukken, je spanningen, je mentale input. 

2) Wist je, dat stress kortdurend helemaal niet slecht is voor je lichaam? De adrenaline is nodig om de boel even flink wakker te schudden…. om daarna weer lekker in de ontspanning te kunnen zakken, waarna je weer serotonine aan gaat maken. Een rustgevend hormoon. Dat maakt sporten ook zo fijn. Langdurige stress is niet goed. Een teveel aan cortisol – ook een stresshormoon- geeft veel afvalstoffen. Hoe raak je die kwijt? Door te bewegen. Door de dag heen. Alleen door beweging raak je het kwijt en dat is net de crux; als je al moe bent en gespannen, voel je meestal niet de neiging iets te gaan doen. En dát moet je dan dus juist wel doen! Kwijtraken door te zweten, je hoofd leeg te maken en af laten vloeien die afvalstoffen. Even je lever laten zweten. Je auto gaat ook roesten, als je deze voor lange tijd laat staan. Nog 1 dan; 

3) Wist je dat je alleen balans kunt genereren als je input en output gelijk is? Logisch zou je zeggen. We krijgen 20x meer prikkels binnen dan 20 jaar geleden. Door ons gedigitaliseerde tijdperk. Onze output moet dus ook groter zijn. Meer bewegen, meer sporten; dingen doen waar je blij van wordt, zodat je positieve hormonen aan de slag kunnen. Rest & Digest! Rust en verteer. Want hoe gezond en biologisch of veganistisch je ook eet; wat niet verteerd kan worden, kan ook niet opgenomen worden. Of je nou wel of geen gluten eet, wel of geen koolhydraten… als het lijf niet in rust is, je niet voldoende kauwt op je voedsel, je kaken niet aan de slag zet, kan er niet verteerd worden en gaan al die waardevolle voedingsstoffen zo de wc pot in. Je darmen kunnen namelijk niet verteren als er vrijwel ongekauwd voedsel inkomt en er geen rust in je systeem zit. En laat die darmen nou net samenwerken met je hersenen. Ze worden niet voor niks ‘second brain’ genoemd. De link tussen stress, niet kauwen, geen rust dus niet verteren in de meest brede zin van het woord, is zo snel gelegd. Ieder mens heeft een unieke darmflora; zo uniek dat je het kunt vergelijken met een vingerafdruk. Dat betekent dus dat wat voor de een werkt, niet voor de ander het geval is. Gezond eten is dus persoonsafhankelijk. Dat ik geen vlees kan verdragen, wil niet zeggen dat mijn gezinslid dat ook niet kan. Voel dus wat eten met jouw lijf doet. Sta stil, eet in rust en voel.  

Dus..

... Eet puur, eet vers, eet wat je oma zou herkennen als voeding. ... Eet met aandacht en geniet van wat je eet. Als je met aandacht eet, stop je (meestal) geen rommel in je mond. ... Gebruik de 80-20 regel: 80% van je tijd gezond, 20% minder gezond en nee; dat is niet hetzelfde als ongezond. En als je dan voor die 20% gaat: geniet er goed van, dan kun je er weer een beetje tegen, de rest van de week. ... Rest & digest, geniet, met mate en veelal met overvloed!